Bipolar bozukluğun seyrindeki en önemli özelliklerden birisi ise mevsimsellik göstermesidir. Mevsimsel özellik olarak hastalar ilkbahar yaz aylarında taşkınlık ve coşkunluk yaşarken, sonbahar kış aylarında ise çökkünlük ve durgunluk içine girerler. Özellikle ilkbahardan yaz aylarına geçiş, hastaların alevlenmesi açısından en riskli dönem gibi görünmektedir.
Manik Dönem
Aşırı neşeli, bazen de öfkeli, coşkulu bir duygudurumun olduğu bir hastalık tablosudur. Buna ek olarak; konuşma ve hareketlerde hızlanma, enerji artışı, benlik kabarması, aşırı güçlülük ve büyüklük duyguları görülebilir.
Manik dönemde en az bir haftalık bir süre boyunca aşağıdaki davranış değişikliklerinden en az üçü görülür:
Manik dönemde bazen, psikotik özellikler olarak bilinen düşünce bozuklukları, yanlış inançlar ve/veya varsanılar da görülebilir. Manik dönemde genellikle, hastanede yatarak tedavi gereklidir.
Hipomanik Dönem
Bir hipomanik dönem, dört gün üst üste süren daha az şiddetli manik belirtilerle karakterizedir. Hipomanik belirtilerin şiddeti daha düşüktür, hastanede yatış gerektirmez ve günlük işlevsellikte manik belirtilerin neden olduğu kadar büyük sorunlara yol açmaz.
Depresif Dönem
Derin üzüntülü, bazen de hem üzüntülü hem bunaltılı bir duygu durumunun olduğu hastalık tablosudur. Buna ek olarak düşünce, konuşma, hareket ve fizyolojik işlevlerde yavaşlama, durgunlaşma ve değersizlik, küçüklük, güçsüzlük, isteksizlik, karamsarlık duygu ve düşünceleri olabilir.
Majör depresif dönem, bir kişinin aşağıdaki belirtilerden en az beşinin görüldüğü en az iki hafta süren bir dönemdir:
Tedavi ve Yönetim
Bipolar bozukluk belirtileri genellikle tedavi ile düzelir. İlaç tedavisi, bipolar bozukluk tedavisinin temel unsurudur, ancak yanı sıra uygulanan psikoterapiler de birçok hastanın hastalıkları hakkında bilgi edinmesine ve ilaçlarını düzenli kullanmasına yardımcı olarak gelecekteki atakları önleyebilir. "Duygudurum düzenleyicileri" olarak bilinen ilaçlar, bipolar bozukluk için en sık reçete edilen ilaç türüdür. Bu ilaçların bozulmuş beyin kimyasını düzelttiği düşünülmektedir. Bunların başında lityum gelir. Ayrıca valproat, karbamazepin gibi ilaçlar da aynı işlevi görürler. Gerekli olduğunda antipsikotik ilaçlar da tedavide kullanılabilir. İki uçlu bozukluğun tedavisinde hastalık dönemlerinin tedavi edilmesi kadar, hastanın yeniden hastalanmasını engellemek amacıyla uygulanan koruyucu tedavi de çok önemlidir.
Bazı durumlarda, ilaç tedavisi ve psikoterapi yardımcı olmadığında, elektro konvulsiv tedavi (EKT) olarak bilinen etkili bir yöntem de uygulanabilir. EKT, hasta anestezi altındayken, kafa derisine kısa elektrik akımı uygulayarak kısa, kontrollü bir nöbete yol açan bir tedavi yöntemidir. EKT'nin neden olduğu nöbetlerin, beyin sinyal yollarını yeniden yapılandırdığı düşünülmektedir.
Bipolar bozukluk kişinin günlük hayatında ciddi aksamalara neden olabileceğinden ve gergin bir aile ortamı oluşturabileceğinden, aile üyeleri de profesyonel destek kaynaklardan yararlanabilir ve başa çıkma, tedaviye aktif olarak katılma ve destek alma stratejilerini öğrenebilirler. Hastalık dönemi öncesinde uyarıcı belirtileri fark etmek, erken müdahale açısından oldukça önemlidir. Hastanın arkadaşlarına ve aile bireylerine de bu uyarıcı belirtilerin anlatılması, onların da fark etmelerini sağlayabilir.
Kaynaklar:
